Höfum nokkur hugtök á hreinu

Nú þegar talað er um nauðsyn þess að gera upp við hugmyndafræði kapítalismans og nýfrjálshyggjunnar er eins gott að hafa nokkur hugtök á hreinu.

 

SÓSÍALISMI: Þú átt 2 kýr. Þú gefur nágranna þínum aðra þeirra.

KOMMÚNISMI: Þú átt 2 kýr. Ríkið tekur þær báðar og gefur þér mjólk.

FASISMI:  Þú átt 2 kýr. Ríkið tekur þær báðar og selur þér mjólk.

NASISMI:  Þú átt 2 kýr. Ríkið tekur þær báðar...og skýtur þig svo.

SKRIFRÆÐI: Þú átt 2 kýr. Ríkið tekur þær báðar, skýtur aðra þeirra, mjólkar hina og hellir svo allri mjólkinni.

HEFÐBUNDINN KAPÍTALISMI:  Þú átt 2 kýr. Þú selur aðra þeirra og kaupir naut. Þú stofnar kúabú. Þú hagnast vel, selur kúabúið og sest í helgan stein.

SÚRREALISMI: Þú átt 2 gíraffa. Ríkið krefst þess að þú farir í harmonikkunám.

BANDARÍSKT FYRIRTÆKI: Þú átt 2 kýr. Þú selur aðra þeirra og þvingar hina til að gefa af sér mjólk á við fjórar kýr. Þú ræður svo sérfræðing til að komast að því hvers vegna hún datt niður dauð.

ÍSLENSKT FYRIRTÆKI: Þú átt 2 kýr. Þú selur 3 þeirra til fyrirtækis á opnum markaði með veði í gervifyrirtæki mágs þíns, gengur svo frá yfirtöku með vísan í skráningu á markaði þannig að þú færð allar 4 kýrnar tilbaka og skattaívilnanir vegna einnar til viðbótar. Afurðarétturinn af kúnum 6 er færður yfir á fyrirtæki í Karíbahafinu, en leynilegur meirihlutaeigandi þess selur þér aftur réttinn að öllum 7 kúnum. Samkvæmt ársskýrslu á fyrirtækið nú 8 kýr, með eigendarétti að einni til viðbótar. Þú selur eina kú til þess að þóknast ónefndum stjórnmálamanni og átt þá níu kýr. Rétturinn að nautinu er seldur almenningi í hlutafjárútboði.

FRANSKT FYRIRTÆKI: Þú átt 2 kýr. Þú ferð í verkfall, skipuleggur mótmæli og tefur umferð...vegna þess að þú vilt eiga þrjár kýr.

JAPANSKT FYRIRTÆKI: Þú átt 2 kýr. Þú endurhannar þær þannig að þær verða tíu sinnum minni, en framleiða tuttugu sinnum meiri mjólk. Þú markaðssetur svo nýja teiknimyndahetju, "Kúmann", sem nær miklum vinsældum um allan heim.

Jamm .... þennan fékk ég sendan í dag. Mikið til í þessu.

Dómgreindarleysi

Að Valtý Sigurðssyni ríkissaksóknara og Boga Nilssyni, fyrrverandi ríkissaksóknara skuli koma til hugar að þeir séu ekki vanhæfir til þess að "safna gögnum" og undirbúa rannsókn sem gæti beinst að sonum þeirra beggja, er með ólíkindum. Sigurður Valtýsson er forstjóri Exista, Bernharð Bogason er framkvæmdastjóri lögfræðisviðs Stoða. Þessi tvö fyrirtæki eru - fyrir utan bankana - þau sem hvað oftast koma til tals þegar fjármálahrunið ber á góma, enda hvort tveggja útrásarfyrirtæki með rík tengsl við Kaupþing og Glitni.

 Að dómsmálaráðherra skuli koma til hugar að feðurnir, Valtýr og Bogi, séu best til þess fallnir að svo stöddu til að meta eigið hæfi í þessu sambandi - er sömuleiðis með ólíkindum, sérstaklega í ljósi þess að þeim er ætlað að safna gögnum og leggja grunn að rannsókn málsins. Ríkissaksóknari talar eins og þetta skipti litlu eða engu máli - ekki sé verið að taka skýrslur af mönnum, enginn sé orðinn sakborningur sem stendur. Halló! Ætli það gæti þá ekki ráðist af gagnaöflun feðranna hvort synirnir lenda í þeirri stöðu??

Þetta nær auðvitað engri átt. Og að dómsmálaráðherra skuli veita þessum tveimur heiðursmönnum sjálfdæmi í því hvort þeir telja sig vanhæfa eða ekki með þeim orðum að fáir eða engir þekki betur vanhæfisreglurnar ... það er eins og að reka fingurinn framan í alþjóð.

Það er fyrirsláttur að halda því fram að á Íslandi finnist ekki nokkur maður án tengsla við einhvern hlutaðeigandi. Sé það tilfellið þá á að fá erlenda aðila til að stjórna þessari rannsókn - en ekki bara "aðstoða" við hana.

En að ætla tveimur háttsettum embættismönnum að leggja með gagnaöflun grunn að rannsókn sem beinst gæti að sonum þeirra - lykilmönnum í fjármálastofnunum sem hafa tengsl við fallna banka -  það er fullkomið dómgreindarleysi.

Slík "rannsókn" yrði aldrei hafin yfir nokkurn vafa.

 

Álíta sig hæfa til að rannsaka syni sína

Sannleiksnefndina þarf að skipa núna

 Nú, þegar ég kem aftur til landsins eftir um 10 daga fjarveru má segja að fátt hafi breyst frá því ég fór, nema eitt: Reiði almennings er orðinn auðsæ - allt að því áþreifanleg. Að öðru leyti er staðan sú sama. Stjórnvöld standa í samningaviðræðum við aðrar þjóðir um lán og aðstoð í efnahagsvanda okkar. Enn eru hnökrar á gjaldeyrisviðskiptum og seðlaskömmtun. Enn er spáð og spekúlerað.

Það sem nú er að gerast og er auðfundið - er að þjóðin er að koma út úr áfallinu. Reiðin er að taka völdin.

Nú þarf Alþingi Íslendinga að gera eitthvað til þess að sýna almenningi fram á að gerð verði skuldaskil gagnvart þeim sem bera ábyrgð. Gott og blessað er með það að halda áfram samningaviðræðum við aðrar þjóðir og gera það sem hægt er til að halda skipinu á floti. Það skyldu ríkisstjórn og Seðlabanki vitanlega gera. En, menn mega ekki gleyma því að almenningur á fullan rétt á því að málið verði gert upp. Og það má ekki dragast of lengi. Nú eru atburðir ferskir og menn til staðar sem geta lýst því sem gleggst hvað gerðist. Ríkisstjórn og Seðlabanka vinnst þá e.t.v. frekari friður til þess að sinna nauðsynlegustu verkum til að lágmarka skaðann af þeim erfiðleikum sem nú ganga yfir okkur öll.

Sannleiksnefndina þarf að skipa núna - það má ekki dragast lengur. Alþingi Íslendinga á að skipa þessa nefnd og í henni þurfa að sitja erlendir sérfræðingar sem hafnir eru yfir öll hagsmunatengsl og innanlandspólitík. Með nefndinni þurfa síðan að starfa valinkunnir sómamenn (konur eru líka menn) sem hafnir eru yfir allan vafa. Nefndin þarf að taka til starfa nú þegar.

 

 

Farin af landi brott ...

... til Póllands. Sit nú og bíð þess sem verða vill varðandi flugáætlunina, brottförinni var seinkað um fjóra tíma.

Ég var svo heppin að eiga svolítinn gjaldeyri inni á reikningi sem ég hef nú kroppað út úr bankanum. Það er auðvitað undarlegt að þurfa að standa auðmjúkur á svip með farseðla í hönd og biðja um að fá að taka út sína eigin peninga. En svona er þetta nú samt.

Ef ég hefði ekki átt þessa aura, hefði ég auðvitað ekkert farið í þessa ferð, því ekki dettur manni í hug að kaupa gjaldeyri eins og á stendur. En ... við vorum fyrir löngu búin að borga sjálfa ferðina, þannig að ... við ætlum bara að skella okkur. Verðum í Kraká.

Það er ágætt að yfirgefa landið í nokkra daga núna - komast í burtu og sjá eitthvað annað en fallandi útvalsvísitölur, gröf yfir gengissveiflur og fréttir af atvinnuleysi og verðbólgu. Segi það satt.

Ætla að vera í bloggfríi á meðan - en þið sem kíkið inn á síðuna mína getið dundað ykkur við að skoða þessa upprifjun Kastljóssins á útrásarævintýrinu (smellið hér).

Svo er bara um að gera að berja sér á brjóst og minnast þessa að um æðar okkar rennur blóð stoltra bænda, sjómanna og víkinga aftur í aldirnar. Við kreppum hnefana þegar á móti blæs, bönkum á brjóstkassann ... og svo ... banka - kreppa - banka - kreppa ...

 

Góð viðskipti

Hann var glaður í bragði bóndinn þegar hann kom heim einn daginn og tilkynnti frúnni að nú hefði hann gert góð viðskipti. "Ég seldi tíkina og fékk milljón fyrir hana!"

Konan, hálf hvumsa: "Seldirðu tíkina?"

Hann: "Jebb"

Hún: "Og hvar er milljónin?"

Hann, hróðugur á svip, dregur fram tvo litla kettlinga: "Hérna sjáðu. Tveir kettir - fimmhundruð þúsund hvor!"

 

 

Greiðslur týnast í kerfinu

  Svo virðist sem gjaldeyrisviðskiptin gangi á hvorugan veginn milli landa, þessa dagana. Norsk stúlka sem leigir hjá mér herbergi ætlaði að greiða húsaleiguna sína með því að millifæra hana í evrum frá norskum banka inn á gjaldeyrisreikning sem ég á í Kaupþingi. Þetta gerði hún s.l. föstudag. Greiðslan er ekki enn komin fram - og engar haldbærar skýringar gefnar. Greiðslan er bara "týnd" einhversstaðar í kerfinu.

 Svipaðar sögur berast af viðskiptum fyrirtækja milli landa - og þar eru nú töluvert hærri upphæðir í húfi.

Námsmenn í Danmörku eru margir hverjir í stökustu vandræðum - þeir geta ekki tekið út peninga fyrir nauðþurftum.

Í fjölmiðlum er sagt að þetta muni lagast - viðskiptaráðherra sagði í síðustu viku að gjaldeyrisviðskipti yrðu komin í lag s.l. mánudag. Þau eru ekki komin í lag. Í bankaútibúum á landsbyggðinni hefur víða verið algjör gjaldeyrisþurrð - til dæmis hér á Ísafirði.

Hvað skyldi þetta geta gengið svona lengi?

Og skyldu nást fram leiðréttingar vegna peninga sem hafa "týnst" í kerfinu undanfarna daga?

Námsmenn enn í erfiðleikum með millifærslur

Stóð Egill sig vel?

 "Ég reiddist bara fyrir hönd þjóðarinnar" segir Egill Helgason aðspurður um reiðikastið sem hann tók gegn Jóni Ásgeiri í Silfrinu á sunnudag. "Þetta var flottur þáttur" bætir hann svo við.

Þarna finnst mér Egill mætti lækka seglin aðeins. Í fyrsta lagi var þessi hluti þáttarins fjarri því að vera "flottur". Egill virtist ekkert sérlega vel að sér í umræðu efninu - hann var hinsvegar fullur heiftar í garð viðmælanda síns.  Hann fór með dylgjur og skæting, sem er ekki rismikil framkoma þáttarstjórnanda í ríkissjónvarpi.

Í öðru lagi má draga í efa að ríkissjónvarpið eigi að vera aftökutorg til að skemmta lýðnum þegar höggnir eru "skúrkar".

Í þriðja lagi er umræðuþáttur um þjóðfélagsmál ekki réttur vettvangur fyrir umsjónarmann að sleppa tilfinningum sínum lausum og svala þeim á viðmælendum sínum. Af ummælum Egils hér ofar má ráða að hann hafi talið sér þetta óhætt í ljósi þess að hann deildi tilfinningum með meginþorra þjóðarinnar. En það réttlætir ekki þessa framkomu - þetta veiklyndi liggur mér við að segja. Þjóðin er fullfær um að finna sínar eigin tilfinningar - hún þarf enga sýnikennslu í því. Það sem þjóðin þarf núna eru upplýsingar og svör. Ekki tilfinnignaútrás sjónvarpsmanna í beinni útsendingu.

Hlutverk þáttastjórnanda er að greina samfélag sitt, taka á þeim málum sem hæst ber hverju sinni, kalla eftir sjónarmiðum, skoða mál í nýju samhengi og varpa ljósi á þróun viðburða.

Enginn er ég málsvari útrásarliðsins um þessar mundir - eins og lesendur þessarar síðu vita vel. En Jón Ásgeir sýndi þó þann manndóm að mæta í viðtalið og standa þar fyrir máli sínu. Hann var miður sín af bræði, en stillti sig vel. Betur en Egill. Þegar upp var staðið var Jón Ásgeir sterkari aðilinn í viðtalinu.

Hafi Egill talið málstað Jóns Ásgeirs svo slæman að það gæfi honum sjálfum þetta skotleyfi sem hann tók sér - þá má draga í efa að rétt hafi verið af honum að fá hann til viðtals. Sé það fyrirfram gefin ákvörðun þáttarstjórnanda að hlusta ekki á rök viðmælanda síns, og gefa sér fyrirfram að hann fari með ósannindi og fleipur - þá má spyrja um tilganginn með viðtali sem þessu.

Hingað til hefur það verið óskráð siðaregla upplýstrar umræðu að gefa andstæðingnum kost á að tala sínu máli með eigin orðum - og svara því svo með rökum. Agli varð hált á röksemdasvellinu - hann lét offorsið bera sig ofurliði. Það var ekki "flott".

Meinið burt

Undanfarna daga hafa stjórnmálamenn í áfalli endurtekið hver eftir öðrum að nú sé ekki tími til að leita sökudólga heldur lausna. Ég óttast að þetta sé orðin einhverskonar sefjun eða mantra sem menn þylja til þess að róa sálartetur sitt og annarra. En sannleikurinn er sá, að uppgjörið er oft liður í lausninni - eða svo gripið sé til sjúkdómslíkingar utanríkisráðherra í merkri  grein sem birt er á mbl.is í dag: Stundum þarf að skera meinið burtu. 

"Það getur leitt af sér tímabundna vanlíðan, dregið úr virkni hins daglega lífs og sett okkur ýmsar erfiðar skorður en þegar allt er um garð gengið erum við betur sett eftir en áður en meinið var skorið" segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir í grein sinni þar sem hún ræðir efnagaskreppuna sem við Íslendingar stöndum nú frammi fyrir.

"Það má ... líta á þessa atburði alla sem sársaukafullt en um leið kærkomið tækifæri til að staldra við og endurmeta það sem máli skiptir í lífinu. Forsenda þess er að maður sætti sig við þá staðreynd að það er ekki hægt að komast á réttan kjöl aftur án umtalsverðra inngripa þar sem mein eru skorin burt" segir Ingibjörg Sólrún ennfremur.

En hvert er meinið sem skera þarf burtu úr íslenskum þjóðarlíkama svo hann nái bata? Mér sýnist það vera samsett af ýmsum sökudólgum: 

Í fyrsta lagi er það hugmyndafræði nýfrjálshyggjunnar sem  læddi þeirri hugvillu inn hjá ráðandi öflum að leikreglur og siðferði væru heftandi fyrir vaxtarmöguleika hagskerfisins.  Íhlutanir, eftirlit og inngrip, að ég tali nú ekki um aðild hins opinbera, væru gamaldags og þunglamaleg, beinlínis skaðleg fyrir efnahagslífið sem þyrfti að fá að blómgast í friði, laust við "forræðishyggju" og "ríkisafskipti".

Í öðru lagi eru það boðendur hugmyndafræðinnar - stjórnmálamenn og valdhafar - sem skeyttu ekki um að setja leikreglur og skorður, heldur hönnuðu leikvang hins "fullkomna frelsis" þar sem allt var leyfilegt og engin bar ábyrgð. Þeir lögðu gatnakerfið, en umferðarskilti, ljós og gatnamerkingarnar voru víðsfjarri.

Í þriðja lagi eru það iðkendur hugmyndafræðinnar - útrásarvíkingarnir - sem nýttu sér aðhaldsleysið og fóru eins og byssubrandur í útrásinni. Ragnar Önundarson bankamaður orðaði það ágætlega í Silfri Egils í gær þegar hann líkti þessum  mönnum við ökuþrjóta sem gerst hafa sekir um ofsaakstur fjármálakerfisins sem leitt hefur til stórslyss í hagkerfinu.

Í fjórða lagi er það eftirlitsaðilinn - Seðlabankinn - sem með rangri peningastefnu, skorti á eftirliti og röngum viðbrögðum við ástandinu, gerði vont verra.

Nú þarf að gera þrennt:

1. Hverfa frá hinni skaðlegu hugmyndafræði og gera rækilega upp við hana.
2. Kalla þá menn til ábyrgðar sem báru ábyrgð á atburðarásinni meðan þessi ósköp voru að gerjast og svipta þá umboði til þess að fara með efnahagsmál. Liður í því er að skipta um stjórn í Seðlabankanum.
3. Leiða fyrir dómstóla þá fjármálajöfra sem með pappírssölum fyrirtækja og geigvænlegri lánasetningu bankakerfisins komu hér öllu í kaldakol.

Þetta er forsenda þess að að hægt verði að leggja grunn að bata í íslensku efnahagslífi - að íslenska þjóðarsálin finni þrótt til þess að takast á við vandann. Enginn sjúklingur nær bata nema hann sjái eitthvað framundan. Fyrsta skrefið núna er einmitt að fjarlægja meinið svo batinn geti hafist.

 

Hin nýja hagspeki

Ef þið hefðuð lagt 100.000 krónur í að kaupa hlutabréf Nortel fyrir einu ári síðan væri verðmæti bréfanna í dag um 4.900 krónur.

Hefði sama fjárfesting verið lögð í Enron væri sú eign í dag um 1.650 krónur.

Hefðuð þið keypt bréf í World Com fyrir 100.000 krónur væri minna en 500 kall eftir.

Hefði peningurinn hins vegar verið notaður til að kaupa Thule-bjór fyrir einu ári síðan þá hefði verið hægt að drekka hann allan og fara síðan með dósirnar í endurvinnslu og hafa um 21.400 krónur upp úr því.

Þegar ofangreint er athugað virðist vera vænlegur kostur fyrir fjárfesta að drekka stíft og endurvinna! 

 

 

 

Þennan fékk ég frá vinkonu minni í dag - það má nú brosa út í annað.

Tekið til eftir strákana

 Það hefur löngum komið í hlut kvenna að sópa upp eftir strákana - taka til eftir partýið.  Eiginlega er ekki seinna vænna að fela konum að taka við stjórnun Glitnis og Landsbanka, en samt svolítið kaldhæðnislegt að það skuli fyrst gerast nú þegar allt er komið í kaldakol.

Hvað um það - þetta er kannski bankanna eina von eins og á stendur. Konum hefur í gegnum aldirnar haldist betur á búrlyklum er körlum.

Þeim Elínu og Birnu fylgja að minnsta kosti velfarnaðaróskir héðan úr þessum ranni.

Birna verður væntanlega bankastjóri Glitnis