Hver var Jón lærði?

   Ekki alls fyrir löngu fékk ég fyrirspurn frá Vísindavefnum um Jón lærða Guðmundsson, þann fróðleiksfúsa, sérstæða og drenglundaða mann sem kunni ekki að koma sér vel við höfðingja, og varð því einhverskonar útlagi í eigin föðurlandi mestalla ævi. Hann lifði á 17. öld og er meðal þeirra fyrstu sem dæmdir voru á alþíngi fyrir kukl og galdur. Hélt þó lífinu.

Söguþyrstir lesendur geta kynnt sér ságrip af sögu hans hér fyrir neðan:

Jón lærði Guðmundsson var sjálfmenntaður alþýðumaður og náttúruskoðari. Saga hans er raunaleg lífssaga manns sem var uppi á “þeirri öld sem spillti upplagi hans og hæfileikum” eins og Páll Eggert Ólason orðaði það (PEÓ 1942, 263).

Hann var fæddur í Ófeigsfirði á Ströndum árið 1574, varð snemma áhugasamur um verkan náttúrunnar, einkum grasa og jurta til lækninga. Á þeim árum var læknisfræði landsmanna ekki á háu stigi og meðferð lyfja nánast talin til varnargaldurs, a.m.k. ef óskólagengnir menn höfðu þau um hönd. Jón var einnig áhugasamur um rúnir og fornrit auk þess sem hann var sjálfur mjög hjátrúarfullur og sannfærður um tilvist álfa og anda.

Jón mun hafa verið blendinn í lund, “heiftugur í skapi, sérvitur og fullur hjátrúar og pápískur í trú” ef marka má formálsorð Guðbrands Vigfússonar að þjóðsögum Jóns Árnasonar (JÁ I, 1862, xi). Hann var hins vegar hagur maður til munns og handa, smiður góður, listaskrifari og málari, enda oft nefndur Jón málari. Margir leituðu til hans um smíðar og viðgerðir, en þess voru einnig dæmi að liðsinnis hans væri óskað til þess að fyrirkoma draugum og öðrum óhreinleika. Frægustu aðgerðir hans í því efni urðu þegar hann kvað niður reimleika á Snæfjallaströnd - Snæfjalladrauginn svonefnda – með kveðskap sem varðveist hefur í handritum (Fjandafæla, Snjáfjallavísur og Umbót eður friðarhuggun).

Til er samtímaheimild frá árinu 1627 um það hvaða augum menn litu iðju Jóns lærða. Í riti sem nefnt hefur verið Hugrás, skrifað af séra Guðmundi Einarssyni á Staðarstað, prófasti í Snæfellssýslu, er rætt um lækningaviðleitni Jóns lærða. Þar segir að Jón hafi “hendur yfir sjúka lagt, með lesningum og bænum og þvílík sín þjónustugjörð hafi í þann tíma svo þökkuð verið svo sem hjálp og aðstoð af himnaföðurnum sjálfum” (Lbs 494 8vo, bl. 92r).

Jón lærði var talinn ákvæðaskáld (sjá skýringu neðar) og sú saga fór af honum að hann kynni margt fyrir sér, m.a. að kveða niður drauga. Mestu mun þó hafa ráðið að hann lenti í útistöðum við Ara Magnússon, sýslumann í Ögri í Ísafjarðardjúpi í framhaldi af Spánverjavígunum 1615 (Jónas Kristjánsson 1950). Ari í Ögri var á þeim tíma einn helsti héraðshöfðingi landsins, ráðríkur og aðgangsharður ef því var að skipta. Ari stóð fyrir því að fjöldi Spánverja (Baska) var veginn í tveimur aðförum sem áttu sér stað í Dýrafirði og Æðey í Ísafjarðardjúpi í októbermánuði það ár. Vígin mæltust misvel fyrir, og Jón lærði var þeirrar skoðunnar að með þeim hefði verið framið ódæði gegn varnarlausum skipbrotsmönnum. Skrifaði hann um þessa atburði Sanna frásögu af spanskra manna skiptbrotum og slagi þar sem hann tók málstað Baskanna. Í framhaldi af því reis í sveitinni “rógurinn mikli / með fölskum bréfum / og forráðs lygi” eins og hann segir sjálfur í ævikvæði sínu Fjölmóði (Safn til sögu Íslands,  31-85). Með þessum skrifum kallaði Jón yfir sig óvild Ara sýslumanns, var í framhaldinu kærður fyrir galdra og flosnaði upp frá fjölskyldu og börnum um hávetur.

Það má teljast athyglisvert að Jón lærði skyldi hafa komist hjá því að verða brenndur á báli. En hann var dæmdur útlægur með dómi sem gekk á Bessastöðum sumarið 1631. Leitaði hann þá á náðir yfirdóms í Kaupmannahöfn sem vísaði málinu aftur til Alþingis, og þar var útlegðardómur hans staðfestur árið 1637. Eftir það var Jón lærði útlægur úr öllum ríkjum og löndum konungs nema konungur vildi honum “meiri náð sýna” (Alþb. V, 483).

Jón fór þó aldrei af landi brott, og segir í Skarðsárannál að engir kaupmenn hafi fengist til að taka hann á skip (Annálar I, 251). Hann var því á vonarvöl síðustu ár ævi sinnar, og hafðist að mestu við í Múlaþingi.

Brynjólfur Sveinsson Skálholtsbiskup segir í bréfi til  Óla Worms árið 1649 að Jón Guðmundsson eyði nú elliárum sínum úti í landshorni þar sem hann eldist ónýtur sjálfum sér og öðrum (Breve... III, 379). Er því vart ofmælt að ævi Jóns lærða hafi verið raunaleg lífssaga manns sem lifði erfiða tíma ogt fékk því aldrei fékk notið hæfileika sinna sem vert hefði verið.

 

Heimildir

•  Alþingisbækur Íslands I-X. Reykjavík 1912-1967.
• Annálar 1400-1800 I-VII. Reykjavík 1922-1998.
• Breve fra og til Ole Worm I-III. Kaupmannahöfn 1965-68.
• Einar G. Pétursson 1998: Eddurit Jóns Guðmundssonar lærða I-II. Reykjavík.
• Ólína Þorvarðardóttir 2000: Brennuöldin. Galdur og galdratrú í málskjölu og munnmælum. Reykjavík.
• (PEÓ) - Páll Eggert Ólason 1942: Saga Íslendeinga V. Seyjánda öld. Reykjavík.
• Safn til sögu Íslands V (nr. 3). Páll Eggert Ólason ritaði inngang og athugasemdir. Reykjavíkl 1916.
• Jón Árnason (safnað hefur) 1862-1864: Íslenzkar þjóðsögur og æfintýri I-II. Leipzig
• Jónas Kristjánsson 1950: Spánverjavígin 1615. Sönn frásaga eftir Jón Guðmundsson lærða og Víkingarímur. Kaupmannahöfn.

• Handrit: Lbs 494 8vo, bl. 92r

[1] Ákvæðaskáld eða kraftaskáld nefndist það fólk sem gat með kveðskap haft áhrif á velfarnað manna og atburði. Talað var um að ummæli slíkra einstaklinga yrðu að áhrínisorðum, þ.e. að þau kæmu fram. Meðal frægra kraftaskálda má nefna sr. Hallgrím Pétursson, sr. Snorra Björnsson í Húsafelli, Þormóð í Gvendareyjum, Jón lærða o.fl.

Góð messa á fallegum degi

 Það rættist úr helginni - svei mér ef það er ekki bara að koma vor.

Hvítasunnudagurinn í gær skein á himni "skír og fagur" eins og segir í sálminum góða. Ég mætti í fermingarmessu á Suðureyri og söng þar eins og herforingi með kirkjukórnum. Það gekk bærilega. Séra Karl V. Matthíasson hljóp í skarðið fyrir sóknarprestinn (sem var sjálfur að ferma sitt eigið barn í annarri sókn) og kom nú í sitt gamla prestakall - þangað sem hann vígðist sjálfur til prests fyrir 20 árum. Vel messaðist séra Karli og fallega fermdi hann börnin fjögur.

Það er ekki öllum prestum gefið að messa þannig að stundin lifi í sál og sinni eftir að henni er lokið. En séra Karl hefur einstaklega persónulega og hlýlega nærveru - og hann heldur nærverunni þótt kominn sé í fullan messuskrúða. Hann gerði þetta vel.

Ég hef ekki komið áður í Suðureyrarkirkju. Þetta er falleg lítil kirkja - og það var gaman að fá að vera með í þessari helgistund á sannkölluðum "drottins degi" - takk fyrir mig.

Tillögustuldur og hringlandaháttur - svona gera menn ekki.

   Jæja, nú er bæjarstjórinn í Ísafjarðarbæ kominn í hring - og hringavitleysan orðin meiri en mig hefði grunað að óreyndu.

Fyrir fáum dögum lagði bæjarráð einróma til við bæjarstjórn Ísafjarðarbæjar að stofnað yrði almenningshlutafélag um kaup á veiðiheimildum í Ísafjarðarbæ. Ekki alveg af baki dottnir - hugsaði ég - og þar sem ég vissi að bóndi minn var upphafsmaður þessa máls í bæjarráðinu, tók ég í huganum ofan fyrir meirihlutanum að sameinast minnihlutanum um raunhæfa tillögu til úrbóta, og bera nú fram tillögu einum rómi í ljósi þeirrar alvarlegu stöðu sem uppi er.

Jæja, svo kom bæjarstjórnarfundurinn, og hvað gerðist? Meirihlutinn lagði tillöguna fram í sínu eigin nafni - ef marka má fréttir. Rauf þar með samstöðuna sem skapast hafði í bæjarráðinu að frumkvæði fulltrúa Í-listans. Þeir hirtu tillöguna, og báru hana svo fram í eigin nafni. Ekki bæjarstjórnin öll - ó, nei: Meirihlutinn einn og sér. Þeir stálu tillögu frá minnihlutanum. "Miklir menn erum við Hrólfur minn .... og fallega pissar Brúnka!"

 Ekki nóg með þetta. Bæjarstjórn samþykkir tillöguna, og felur atvinnumálanefnd að undirbúa málið, þ.e. stofnun almenningshlutafélags um kaup á aflaheimildum.

En nú er Halldór Halldórsson bæjarstjóri er kominn í útvarpið - svosem ekki í fyrsta skipti. Að þessu sinni leggur hann það til, að ef stofnað verður almenningshlutafélag um kvótakaup,  þá skuli menn athuga það vel að NOTA PENINGANA Í EITTHVAÐ ANNAÐ en kaup á aflaheimildum.  !!??!?!?!?!

Nú held ég að Halldór vinur minn þurfi að fara að taka sér frí .... segi ekki meira í bili.

 

 

Það haustar snemma þetta vorið

   Brrr.... það hefur haustað snemma þetta vorið hér vestur á fjörðum. Jörð alhvít dag eftir dag.  Fuglasöngur er þagnaður og nýjabrumið á trjánum farið að taka á sig appelsínugulan lit. Ég man bara ekki eftir svona langvinnu vorhreti satt að segja. Fyrir nú utan kuldann undanfarnar tvær vikur, þá er þetta fjórði eða fimmti dagurinn með snjókomu eða slyddu. Bíllinn rásaði á veginum hjá mér í gærkvöldi þegar ég var að koma frá Suðureyri - enda kominn á sumardekkin eins og lög gera ráð fyrir.

 Í svona tíðarfari ber fátt til tíðinda - það er einhver doði yfir öllu og öllum. "Ráðherrum falið að fylgjast með þróun mála á Flateyri" er efsta fyrirsögnin á bb.is í dag. "Ólína vill verða umboðsmaður barna" segir í næstu frétt fyrir neðan. Það er sumsé ekkert að frétta, og þ.a.l. ekki um margt að blogga.

 Annars var ég að lesa nýja stjórnarsáttmálann -- og úr því fréttir dagsins greindu frá hinu eftirsótta embætti umboðsmanns barna (sem 13 manns hafa nú sótt um að mér meðtalinni) -- þá veitti ég sérstakri athygli kaflanum um "barnvænt samfélag" í nefndum stjórnarsáttmála. Þar segir:

 "Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir markvissum aðgerðum í þágu barna og barnafjölskyldna á Íslandi. Í því skyni verði mótuð heildstæð aðgerðaáætlun í málefnum barna og ungmenna er byggist meðal annars á rétti þeirra eins og hann er skilgreindur í barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Tannvernd barna verið bætt með gjaldfrjálsu eftirliti, forvarnaraðgerðum og auknum niðurgreiðslum á tannviðgerðum barna. Barnabætur verði hækkaðar til þeirra sem hafa lágar tekjur og nemendur í framhaldsskólum fái stuðning til kaupa á námsgögnum. Sérstaklega verði hugað að stuðningi við börn innflytjenda í skólakerfinu. Jafnframt verði aukinn stuðningur við langveik börn, börn með hegðunarvandamál, geðraskanir og þroskafrávik. Þegar í stað verði gripið til aðgerða til að vinna á biðlistum á því sviði. Hugað verði að foreldraráðgjöf og -fræðslu. Forvarnarstarf gegn kynferðislegu ofbeldi verði eflt og stuðningur við fjölskyldur ungmenna sem eiga í vanda vegna vímuefnaneyslu aukinn. Fæðingarorlofið verði lengt í áföngum."

Guð láti gott á vita.

 En semsagt kuldadoði yfir öllu - að lokum ein hringhenda í takt við tíðarfarið:

• Norðan fjúkið næðir kalt
• naprir rjúka vindar,
• fanna dúkur felur allt,
• freðnir hjúpast tindar.

Hefði mátt bjarga gæsavarpinu við Hálslón?

 Þessi mynd úr mogganum af umflotnu gæsahreiðri er sorgleg sjón. Hálslón er enn að fyllast. Gæsirnar hafa verpt umhverfis það, á sínum vanalegu varpstöðvum, og nú eru hreiðrin að fara eitt af öðru undir vatn. Einhversstaðar sá ég eða heyrði talað um 500-600 hreiður sem færust af þessum sökum. Fuglafræðingur upplýsti í útvarpinu að hætt væri við að þær gæsir sem fyrir þessu verða færu og kæmu aldrei aftur. Einhverjar reyna þó vonandi aftur, á vænlegri stað.

En nú spyr ég: Var þetta ekki fyrirsjáanlegt? Hugkvæmdist engum að það þyrfti hugsanlega að stugga við gæsunum um varptímann svo þær færðu sig fjær  - eða hefði það verið óvinnandi vegur? Spyr sú sem ekki veit.

Hreindýraveiðimenn hika ekki við að ferðast um þetta svæði á fjórhjólum og fótgangandi. Ég velti fyrir mér hvort náttúru- eða dýraverndunarsamtök í landinu, Umhverfisstofnun eða sveitarfélögin á svæðinu hefðu ekki getað gert einhverjar ráðstafanir -- sett upp loftbyssur, fuglahræður, eða hvað það nú er sem menn gera t.d. til þess að fæla vargfugl, og forða gæsinni þar með frá því að hreiðra sig við vatnsborðið?

Ég veit það ekki - en þessi mynd gleymist ekki í bráð.

Kirkjukórskonan ... enginn veit sína ævina

 

Enginn veit sína ævina ... segir máltækið, og sannast á mér þessa daga.

Haldið ekki að ég sé komin í kirkjukór - að vísu bara sem íhlaupamanneskja þessa vikuna, svona rétt til þess að bjarga málum í fermingarmessunni sem framundan er í Suðureyrarkirkju á Hvítasunnudag. En það er sama - aldrei hélt ég að ég ætti eftir að taka mér stöðu í kirkjukór Suðureyrar í Súgandafirði. En þau voru í svolitlum vandræðum vegna mannfæðar - aðeins ein kona í altinni - og kórinn verður ekki nema svona 8-10 manns, svo ég sagði auðvitað já við erindinu. Og nú er eins gott að standa sig.

Það kom auðvitað í ljós á fyrstu æfingu að ég þekkti ekki nema helming sálmanna - og hef ekki sungið altröddina við nema einn. Ekki bætti úr skák að nóturnar eru með allt öðrum textum en þeim sem sungnir verða, þannig að ég er þessa dagana í hörðu textanámi til þess að geta fylgt nótunum í messunni (án þess að þurfa samtímis að finna texta neðar á blaðinu - en það er ekkert grín skal ég segja ykkur). Svo eru messusvörin - og þetta er svo metnaðarfullt fólk að það ætlar að sjálfsögðu að radda þau líka! Jamm ... ég hef nóg að gera í þessu fram að helgi.

Annars hefur sönglíf mitt verið óvenju fjörugt að undanförnu. Ég söng með á tónleikum Sunnukórsins á Ísafirði fyrir viku og svo með kvennakórnum Vestfirsku valkyrjunum á laugardaginn. Í síðara tilvikinu sungum við nokkur lög á samtónleikum með Árnesingakórnum sem haldnir voru í Ísafjarðarkirkju. Um kvöldið var samfagnaður þessara tveggja kóra yfir borðhaldi með miklum söng og skemmtilegheitum. Frábær kvöldstund - og skemmtilegt fólk þessi Árnesingakór.

Framundan er svo tveggja vikna tónleikaferð með Sunnukórnum til Svíþjóðar, Finnlands og Eistlands um miðjan júní. Munum m.a. syngja í hellakirkjunni í Helsinki. Það er mikið tilhlökkunarefni.

En næst á dagskrá er það semsagt fermingarmessan á Suðureyri á Hvítasunnudag. Er búin að læra Hvítasunnusálminn (Skín á himni skír og fagur...). Næst er það "Legg þú á djúpið ..." og röddunin við "Heilagur, heilagur" í messusvörunum. Úff!

2 milljarðar í vasa aðaleiganda Kambs

 

  Ég hef fyrir satt að aðaleigandi Kambs á Flateyri, Hinrik Kristjánsson, fái um TVO MILLJARÐA í sinn hlut þegar hann hefur selt allt heila klabbið og greitt skuldir sínar - hvorki meira né minna. Þetta hafa útvegsmenn á svæðinu reiknað út í ljósi þeirra aflaheimilda sem fyrirtækið hefur yfir að ráða (3000 þorskígildistonn sem leggja sig á 7 milljarða) og skuldsetningar fyrirtækisins. Hinrik segist sjálfur hafa orðið að loka fyrirtækinu til þess að komast út úr erfiðri rekstrarstöðu og skuldum - hann þurfi að lenda standandi.

Jæja - tveir milljarðar í aðra hönd ættu nú að hjálpa upp á sakirnar.

Það er bænastund í Flateyrarkirkju í dag í tilefni af fréttum um lokun Kambs. Sorgin og vonleysið sem svífur yfir byggðarlaginu er ólýsanleg.

Ég las athyglisverða frétt á bb.is í dag um framkomu stjórnenda fyrirtækisins við starfsfólk sitt fyrir kosningar - afar sérstakt ef rétt reynist.

 

Ráðherrar ræddu um stöðu Vestfjarða

Eru menn nú að vakna?

 Til allrar hamingju virðist bæjarstjórnarmeirihluti Ísafjarðarbæjar vera að ranka úr rotinu í atvinnu- og byggðamálum. Fyrir sveitarstjórnarkosningarnar í fyrra fussuðu þeir og sveiuðu þeirri hugmynd að stofna almenningshlutafélag um kaup aflaheimilda til þess að halda kvótanum í byggð og vernda þar með atvinnu og búsetuskilyrði í byggðarlaginu. Þeir kölluðu hugmyndina "brjálæði" og fóru hamförum gegn frambjóðendum Í-listans sem héldu henni á lofti.

 

Fyrirhuguð lokun útgerðarfyrirtækisins Kambs á Flateyri hefur nú opnað augu manna - og sem betur fer er bæjarráð Ísafjarðar nú samhuga um að grípa til aðgerða, m.a. að stofna almenningshlutafélag um kaup aflaheimilda (sjá grein bæjarráðsmanns um ályktun bæjarráðs frá í gær). Það er vel að augu manna skuli vera að opnast - en reynslan er dýrkeypt, maður lifandi.

Annars var ég að hlusta á Guðjón Arnar í útvarpinu áðan - honum mæltist vel. Ég vona heilshugar að menn beri nú gæfu til þess að taka höndum saman um að bjarga þessu byggðarlagi - hvar í flokki sem þeir standa. Til þess þarf samhug og samvinnu, ekki pólitíska sérstöðu eða sjálfkrýnda "sigurvegara". Til þess þarf menn með VILJA og hæfilega HÓGVÆRÐ til þess að láta gott af sér leiða. Menn sem hugsa um afrakstur verkanna fremur en ímyndað frægðarorð. Hinn sanni sigurvegari er sá sem getur unnið sitt verk í hógværð og sér afrakstur þess verða að veruleika.

Að lokum orð til umhugsunar úr smiðju Lao-Tse í Bókinni um veginn:

Hinn vitri  "heldur sér ekki fram, og það er ágæti hans; hann er laus við sjálfhælni, og þess vegna er hann virtur; hann er laus við sjálfsþótta og ber því af öðrum. Og af því að hann keppir ekki við aðra, getur enginn keppt við hann."  

Um friðsemdina segir Lao-Tse: "Menn komast hjá úlfúð með því að hefja ekki verðleika manna upp til skýjanna ... Þannig drottnar hinn vitri ... hann starfar án strits, og stjórn hans farnast vel."

 

 

 

Hugmynd um að almenningshlutafélag kaupi aflaheimildir Kambs

Ber einhver ábyrgð?

  Fyrir fáum árum drukknuðu tvær 9 ára gamlar stúlkur í stöðuvatni í Hollandi að fjölda manns ásjáandi. Allir biðu eftir því að einhver bjargaði þeim - en enginn gerði það. Þetta er hættan sem fylgir því þegar margir bera ábyrgð en engum einum er falin hún beinlínis.

Í þessari sorglegu frétt af slysinu í Reynisfjöru sjáum við hvernig "ábyrgir" aðilar vísa hver á annan. Öllum virðist hættan ljós, en enginn gerir neitt sjálfur, til þess að fyrirbyggja slys af þessu tagi. Þess vegna eru engin skilti í fjörunni, enginn björgunarhringur, og auðvitað engin vakt heldur.

Úr því sem komið er þjónar engum tilgangi að finna sökudólg - þeir eru sjálfsagt allir og enginn, eins og í tilviki hollensku stúlknanna. En það er leiðinlegt að enginn skuli taka það upp hjá sjálfum sér -óbeðinn - að fyrirbyggja eða vara við slysum á stöðum þar sem hættan er þó öllum ljós sem til þekkja. Bara svona af velvild og umhyggju fyrir ferðafólki. Er til svo mikils ætlast af þeim sem vilja hafa hag af umferð ferðamanna á fallegum stöðum að þeir geri sitt til þess að trygga öryggi þeirra? Við vitum að víða má ekki mikið út af bera til þess að skelfileg slys geti orðið. 

Sveitarfélög, slysavarnarfélagið, ferðamálasamtökin, eða bara lögreglan í viðkomandi umdæmi - öllum þessum aðilum er í lófa lagið að koma upp merkingum. Viðvörun um að bjargbrún sé laus í sér, aldan geti verið banvæn, göngustígurinn sleipur.  Er svo dýrt að setja upp nokkur skilti, eða setja björgunarhring í fjöruna sem hægt væri að grípa til í tilviki sem þessu? Getur maður ekki beðið "ábyrga" aðila að reyna að fyrirbyggja svona atvik - jafnvel óbeðnir? Jafnvel þótt einhver annar ætti kannski (líka eða enn frekar )að gera það?

Fyrir fáum árum gekk ég frá Hornvík yfir í Hvannadal.  Leiðin er eiginlega ófæra um snarbratta fjallshlíð þar sem mörghundruð metrar eru niður fyrir björg og niður í sjó. Hann er ekki fyrir lofthrædda. Á kafla verður maður að fara á kaðli fyrir klettasnös, og fóta sig svo eftir einstigi, skref fyrir skref. Í þessari ferð fór næstum illa fyrir einum úr hópnum - honum skrikaði fótur og annar fótur hans rann fram af einstiginu. Ferðafélagi minn hafði ekkert að styðjast við annað en sinn eigin styrk að komast upp á hinn fótinn og rétta úr sér. Það voru erfið augnablik meðan þess var beðið. Hefði hann misst fótfestuna, hefði hann runnið viðstöðulaust niður fyrir björg og ekki þurft um sár að binda.

Allt fór vel, og útsýnið frá Hvannadal var stórkostlegt, enda blíðskaparveður og sólskin. Eftir á að hyggja var þetta þó ekki þess virði - því þarna skall hurð nærri hælum. Þarna var tekin áhætta sem er ekki ásættanleg. Sjálf vissi ég ekki hvað ég var að fara út í, og þó ég sé óhrædd og fótviss, þá skynjaði ég á þessu augnabliki hættuna.

Ég furða mig enn á því að ekki skuli fyrir löngu vera komið upp skilti sem varar ferðamenn við þessari leið. Ástæðan er sjálfsagt sú að enginn telur sér skylt að merkja þetta. En þeir sem hafa tekjur af því að stefna ferðamönnum inn í óbyggðirnar - selja aðgang að óbyggðunum - ættu að sjá sóma sinn í því að koma upp þokkalegum merkingum og hafa eftirlit með þeim sem ferðast þar fótgangandi. Jafnvel þó þeim beri ekki lagaskylda til þess.

Hvernig eiga útlendingar að vita um hætturnar á þekktum ferðamannaslóðum? Þeir þekkja ekki landið, eða íslenska veðráttu. Hvernig á þá að gruna að vegur sem sagður er torfær sé í raun lífshættulegur? Þegar útlendingur kaupir ferð undir leiðsögn telur hann sig öruggan. Hann gefur sér að honum verði ekki teflt í hættu. Þegar honum er sagt til vegar reiknar hann með því að vegurinn sé fær og að veður muni haldast til kvölds.

Það er ekki hægt að ætlast til þess að erlent ferðafólk hafi vit fyrir sér í náttúru Íslands. Við verðum að hafa vit fyrir þeim sem koma hingað ókunnugir - þannig er það bara.

Það eru margir ábyrgir - eiginlega allir.

 

Brimaldan sogaði konuna á haf út og ógnaði samferðamönnum

Harmagrátur Vinstri-grænna

 Var að lesa sunnudagsmoggann áðan. Vinstrigrænir gráta og barma sér yfir því að hafa ekki komist í ríkisstjórn - brigsla formanni Samfylkingarinnar um tvöfeldni og óheilindi: Segja að hún hafi verið búin að semja við Geir fyrir kosningar og síðan hafi Framsókn verið haldið uppi á  snakki meðan verið var að "klára" dæmið. Nú segjast þeir hafa verið tilbúnir í vinstristjórn - "frá upphafi", eins og Ögmundur orðar það í þessari frétt. Hann segir:

"Minn fyrsti kostur hefði verið sá að  mynduð hefði verið ríkisstjórn VG, Samfylkingar og Framsóknar og ef það hefði ekki tekist, þá hefði verið farsælla fyrir þjóðina að fá sigurvegara kosninganna VG, sem jafnramt er gagnstæður póll við Sjálfstæðisflokkinn, til að mynda stjórn með Sjálfstæðisflokki."

Einmitt það - stöldrum nú við.

Ég held mig misminni ekki að það hafi einmitt verið Ögmundur Jónasson sem  í þessu  útvarpsviðtali, tveim dögum eftir kosningar, bauð Framsókn upp á það að fara á hliðalínuna og verja með hlutleysi stjórn VG og Samfylkingar. Það var "fyrsti" kosturinn sem Vinstrigrænir orðuðu formlega í fjölmiðlum, og það var enginn annar en Ögmundur Jónasson sem það gerði. Þá hafði félagi hans, Steingrímur J. Sigfússon, farið fram á það við Jón Sigurðsson að hann bæði sig formlega afsökunar á kosningaauglýsingu.  Um þetta bloggaði ég fljótlega eftir kosningar - og veit að ég var ekki sú eina sem undraðist málflutning forsvarsmanna VG fyrstu dagana eftir að úrslit lágu fyrir.

Vinstrigrænum verður tíðrætt um að þeir hafi "farið að leikreglum" varðandi hugsanlega stjórnarmyndun. Þó kemur fram í sömu frétt að sjálfir voru þeir í bullandi þreifingum við Samfylkingu og Sjálfstæðisflokk bæði fyrir og eftir kosningar. Steingrímur segist sjálfur hafa talað við Ingibjörgu Sólrúnu "hálfum mánuði fyrir kosningar" og blaðamaður kveðst hafa "mjög traustar heimildir" fyrir því að "töluverðar þreifingar hafi átt sér stað milli einstakra flokksmanna í VG og Sjálfstæðisflokki."

Já - stundum er sagt að allt sé leyfilegt í ástum og stríði. Pólitíkin er samband af því hvoru tveggja, má segja, ég tala nú ekki um þegar menn fara að mynda ríkisstjórnir. 

En Ögmundur og Steingrímur:  Það er leiðinlegt að sjá reynda og dugandi stjórmálamenn skæla úr sér augun og snúa staðreyndum við þótt á móti blási. Þið getið sjálfum ykkur um kennt . Hættið þessu væli.