Strandveiðarnar færa líf í hafnir

 Þingmenn Sjálfstæðisflokksins gefa lítið, "jafnvel ekkert" (svo ég vitni í þeirra eigin orð) fyrir það líf í höfnum sem strandveiðarnar hafa fært sjávarbyggðunum í sumar. Neibb - þeir finna þessu nýja fyrirkomulag allt til foráttu. Nú síðast það helst hversu óhagkvæmar fiskveiðar þetta séu vegna þess hversu margir hafa stundað þær og fært fisk að landi.

Reynslan í sumar sýnir að 505 bátar hafa farið á sjó og veitt rétt tæplega 4 þúsund tonn af fiski í 4.600 löndunum.

Þetta er gleðiefni fyrir flestalla (nema að sjálfsögðu varðhunda stórútgerðarinnar sem vill ekkert af þessum veiðum vita). 

Reynslan af þessu kerfi verður metin í lok veiðitímabilsins nú í haust. Nú þegar hefur komið í ljós að huga þarf betur að svæðaskiptingunni, því nú eru menn búnir að veiða allt sem þeir mega á svæði A (norðvesturmiðin) en á öðrum svæðum (B, C og D) hafa þeir veitt 30-50% af því sem leyfilegt er. Þetta kallar á sérstaka skoðun.

EN ... það er ólíku saman að jafna yfirbragði íslenskra hafna nú en áður þegar deyfðin var allt að drepa og sjávarútvegurinn beindist aðallega að þörfum stórútgerðarinnar og verksmiðjuskipanna sem landa á örfáum stöðum og eiga fátt sameiginlegt með smábátum á strandveiðum í hinum smærri byggðum.

Málið kom til umræðu í þinginu í dag þar sem  ég svaraði fyrirspurn Illuga Gunnarssonar (hér) sem fleiri þingmenn Sjálfstæðisflokksins blönduðu sér í og nokkrar umræður spunnust í framhaldinu (t.d. hér).  Þetta er ekki langt.

Jebb, það getur verið líf víðar en í höfnum landsins.

Athugasemdir

[Sigurgeir Jónsson, 11.8.2009 kl. 21:13]

Strandkvótakerfið sýnir það hvað hægt er að gera með ýmynduðum hætti til að búa til eitthvað sem á að heita vinna, þótt í raun sé verið að skapa svokallaða atvinnubótavinnu sem svo var kölluð á kreppuárunum.Að tala um líf í höfnum er vitanlaga ekkert annað en einhver rómantísk sýn á líf sjómanna.Kvóti upp á 800 kíló á dag og keyra svo í land með hálftómann bát er vitanlega ekkert annað en kostnaður.Sjálfsagt væri hægt að skapa ennþá meira líf í höfnum með því að hver togari mætti ekki lenda meira en 50 tonnum í hverri veiðiferð, og hvert síldar-loðnuskip ekki meira en 100 tonnum.Að sjálfsögðu færi öll útgerð í landinu lóðbeint á hausinn.En þeir sem eru núna á strandveiðum með tapi, hafa margir hverjir sagt að þeir séu að þessu til að skapa sér veiðireynslu og fá síðan kvóta.Gangi þér vel.

[Hildur Helga Sigurðardóttir, 12.8.2009 kl. 00:39]

Lifi strandlífið !

[Sigurður Þórðarson, 12.8.2009 kl. 02:10]

Ég er sammála þessum pistli.

Einn af mörgum kostum við strandveiðarnar er að þær gefa sterka vísbendinu um fiskigengd. Þeirra upplýsinga ætti auðvitað að taka tillit til við úthlutun til strandveiða og annarra veiða.

[Lýður Árnason, 12.8.2009 kl. 04:06]

Sæl, Ólína.

Hagkvæmni handfæraveiðanna er tryggð með því að tífalda veiðipottinn fyrir næsta ár og í leiðinni væri upplagt að skapa löndunarstöðunum tekjulind með hóflegu veiðgjaldi per kíló.

Kveðja,  LÁ

[Ægir Óskar Hallgrímsson, 12.8.2009 kl. 09:19]

Gastu bara ekki talað um hvé gott það er að núna er fullt af fólki búið að fá vinnu, og fullt af lífi við höfnina..af hverju eru þið Samfylkingarfólk alltaf að blanda Sjálfstæðisflokknum inn í alla umræðu, þið eruð í stjórn með hinum til þess að Sjálfstæðisflokkurinn komist ekki að..ekki til að gera vel fyrir ÍSLENDINGA!!!

[Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir, 12.8.2009 kl. 11:17]

Ægir - það voru þingmenn sjálfstæðisflokksins sem hófu umræðuna í þinginu. Það er ástæða þess að flokkurinn er nefndur á nafn í þessum pistli , þ.e. ég er að vísa til þeirra sjónarmiða sem fram komu í umræðunni .

Ekki svona stúrinn.

[Ægir Óskar Hallgrímsson, 12.8.2009 kl. 12:57]

Ekkert með það að gera hvé stúrinn ég er..bottom lænið hjá mér er að við Íslendingar eigum að standa saman um endurreisn Íslands og eigum að snúa bökum saman alveg sama hvar við stöndum, Ísland er það sem skiptir máli í mínum huga.

[Eiríkur Sjóberg, 12.8.2009 kl. 15:52]

Ólína,

Í frétt í Morgunblaðinu í gær, sem lítið fer fyrir, ritar fréttaritari á Kópaskeri m.a. um það að strandveiðarnar hafi svo sannarlega haft mikil og jákvæð áhrif á bæjarlífið og nærsveitir.

Skyldi Sjálfstæðismönnum nokkurn tímann takast að heyra slíkar fréttir?

[Kristinn Snævar Jónsson, 12.8.2009 kl. 16:10]

Sæl Ólína.

Strandveiðarnar eru af hinu góða, ef horft er frá þjóðhagslegum sjónarhóli. Láttu ekki talsmenn annarra sjónarmiða slá þig út af laginu. 

Í viðamiklum útreikningum sem ég gerði í mastersritgerð minni á sínum tíma um "hagkvæmustu samsetningu íslenska fiskiskipaflotans" miðað við m.a. aflabrögð og kostnað mismunandi stærðarflokka báta og skuttogara, þá reyndust minni bátagerðirnar hagkvæmastar. Miðað við aðstæður á þeim tíma sem útreikningarnir tóku til (árið 1977) bar helst að fjölga í þeim hluta flotans og þá helst við veiðar undan Vestfjörðum.

Það kemur mér því ekki á óvart að sókn og afli skuli hafa verið mest á svæði A í strandveiðikerfinu (sem inniheldur m.a. Vestfirði), en það rímar við ofangreindar niðurstöður þótt ekki séu þær glænýjar.
Ég bendi ennfremur á að samkvæmt aflatölum bátanna, það sem af er í sumar, þá er dagsaflinn mestur á svæði A, eða nálægt leyfðum hámarsafla samkvæmt reglugerð, 800 kg á dag. Dagsaflinn pr. bát er mun minni á hinum svæðunum kringum landið, sbr. frétt í mbl um málið.

Strandveiðarnar eru því dæmi um að eitthvað gott getur komið frá ríkisstjórninni, þrátt fyrir allt.
En, Ólína: Hvað er að frétta af stóra málinu um "kvótann heim" til þjóðarinnar?

[Sigurgeir Jónsson, 12.8.2009 kl. 21:04]

Hagkvæmasta útgerð á þeim tíma þegar veiðar voru frjálsar, var það útgerðarform sem útgrðarmenn völdu sjálfir til að skapa sem mestan hagnað. Smábátaútgerð var ekki það form sem menn völdu 1977 til að skapa hagnað af útgerðMér þætti gaman áð sjá þá útreikninga manns með mastersgráðu í að gera út, þar sem kæmi fram að hagkvæmara sé að keyra með hálftóman bát í land eftir nokkra klukkutíma en að vera aðeins lengur og fara í land með bátinn fullan.Og gaman væri að sjá rök fyrir því að það sé hagkvæmara að vera með stóran flota og einn kvótapott þar sem allir keppast við að veiða úr og þurfa svo að liggja bundnir við bryggju hálft árið,,eftir að hann er búinn, en að vera með lítinn flota þar sem allir hafa hver og einn nægan kvóta og geta veitt allt árið.Ég helda að það þurfi enga mastersgráðu til að sjá hvort skapi meiri hagnað. 

[Kristinn Snævar Jónsson, 13.8.2009 kl. 02:20]

Áður en menn hlaupa enn meira á sig og týna sér í orðavaðli ofsjóna og misskilnings og oftúlkunar á innleggi mínu hér ofar vil ég vinsamlegast taka eftifarandi fram til frekari útskýringar um útreikningana sem ég minntist á:

Ég skrifaðii hvergi að hagkvæmt væri að hálfnýta báta, síður enn svo. Hagkvæmni flotans felst að sjálfsögðu þvert á móti m.a. í því að hver bátur/togari nýtist sem best.  Hins vegar benti ég einfaldlega á aflatölur smábátanna í sumar og þar kemur í ljós að af einhverjum ástæðum veiða bátar betur á svæði A en á hinum svæðunum. Þetta finnst mér athyglivert þar sem augljóslega er hagkvæmara að sækja veiðar þar sem aflast betur; það rímaði við mína útreikninga um mismunandi hagkvæmni eftir svæðum. - Auðvitað væri rekstur þessara báta sem annarra hagkvæmari við sem besta nýtingu fremur en að takmarka þá við þetta dagsaflamark. En þá þarf að takmarka sókn annarra á móti ef ekki á að fara fram yfir heildarkvóta ársins.

Ég ritaði hvergi að hagkvæmari væri að vera með "stóran flota og einn kvótapott". Þvert á móti sýndu útreikningar mínir að minnka þyrfti afkastagetu þáverandi flota um ca. þriðjung að meðaltali að mig minnir (ég er ekki með skýrsluna við hendina), mismikið þó eftir tegundum báta/togara.
Svona til fróðleiks get ég upplýst að þetta voru talsvert flóknir útreikningar sem ég gerði með uppsetningu umfangsmikils reiknilíkans. Þar var m.a. tekið tillit til mismunandi bátategunda, fiskitegunda, veiðarfæra, vertíða, og staðsetningu miða og losunarhafna - og hámarksafla pr. fisktegund pr. vertíð, þ.e. kvóta. Þetta var ekki bara "tveir plús tveir eru fjórir"-dæmi, enda hafði þetta ekki verið gert á þennan heildræna hátt áður. Stjórnmálamenn og aðrir höfðu að mestu talað og talað án þess að hafa eitthvað heillegt reikningsdæmi fyrir sér til að byggja á; og gerðu svo áfram. (Sú aðferð er reyndar praktíseruð talsvert enn þann dag í dag, sbr. Icesave-málið þar sem átti að keyra það í gegn um þingið án þess að öll gögn lægju fyrir um greiðsluskyldu og upphæð).

Á þessum tíma (á áttunda áratugnum) var mikið rætt um stjórnun fiskveiða, sérstaklega eftir að "svarta skýrslan" kom fram hjá Hafrannsóknarstofnun 1972 um dökkar horfur um þorskstofninn og fiskafla á komandi árum. Mikið var rætt um að flotinn væri allt of stór og nýting hans léleg og óhagkvæm og að stefndi í enn verra ástand með horfum um minnkandi afla.
Ég var einmitt að kanna hvernig flotinn gæti orðið hagkvæmari í heild, en jafnframt á þeirri forsendu að um heildakvóta væri að ræða fyrir allar fisktegundir. Það var sumpart til að sýna fram á að stjórnun fiskveiða með þeim hætti væri hagkvæmari þjóðhagslega séð en hinar frjálsu veiðar þar sem allir kepptust um fiskinn á miðunum með ærnum tilkostnaði. Það kerfi hvatti til of stórs flota. Þá var í fersku minni manna hvernig allt lék í lyndi með síldina þar til kastað var á "síðustu torfuna" um 1966 og hún "hvarf".

Niðurstaðan hjá mér var öðrum þræði sú að hagkvæmara hefði verið að taka ársaflann 1977 með miklu minni flota en þá var í notkun. Það hefði verið hagkvæmara fyrir útgerðina sjálfa og þjóðarbúið í heild. 
Það væri hins vegar óhugsandi nema einhvers konar kvótakerfi yrði tekið upp. - Það er því hreinn misskilningur eða oftúlkun hjá lesendum pistilsins að ofan að ég hafi haldið fram hinu gagnstæða. Vona ég að mönnum sé hughægara við að sá misskilningur er hér með leiðréttur.

Ég fjallaði hins vegar ekki sérstaklega um í skýrslunni hvernig hugsanlegt kvótakerfi ætti að vera, en þá var einnig mikið deilt um hvort taka ætti í staðinn upp auðlindaskatt og stjórna aðgangi að veiðunum þannig. Um það var deilt. Niðurstaðan í pólitíkinni þá var sú að taka upp kvótakerfi án auðlindagjalds, en það er önnur saga. Það er líka enn önnur saga hvernig það kerfi þróaðist og kvótahafar fengu um síðir framsalsrétt á honum. -

Það er einmitt enn og aftur í umræðunni núna sem betur fer fyrir þjóðina, m.a. hjá flokki Ólínu, um að bylta því fyrirkomulagi og færa þjóðinni aftur eign sína, kvótann. - Ég spyr aftur, vitandi að líklega eru ekki allir sáttir við þá umræðu: Hvað er að gerast í því máli?

[Sigurgeir Jónsson, 13.8.2009 kl. 17:45]

Svo því sé til haga haldið þá kom svarta skýrslan út 1975.Veiðirétturinn hefur alltaf verið frá því að Ísland byggðist þeirra sem áttu skip og sóttu sjó. Ekki einhverra annarra.Orðaleppurinn að eitthvað sé sameign Íslensku þjóðarinnar þýðir ekki neitt.Í mínum huga er það enginn spurning að þeir kunna best að stunda útgerð hér á Íslandi sem það gera.Þeir hafa sýnt það.Það er ekkert dularfullt við það að það veiðirt mest á svæði A í strandkvótakerfinu, á þessum tíma.Á öðrum tímum veiðist betur á færi annarsstaðar.Það myndi henta okkur vel á svæði D að fá að veiða strandveiðikvótann í Apríl, Maí og júní og ekkert hrygningarstopp nema að þrem mílum eins og er fyrir vestan og allar togveiðar út fyrir tólf mílur eins og er þar.